Gefeliciteerd met jouw zwangerschap! zei de verloskundige enthousiast. Even kijken. O ja, je bent boven de 35 jaar, dan maken wij meteen een afspraak voor een nekplooimeting!’
De vrouw tegenover fronste haar voorhoofd. ‘Nee, dat wil ik liever niet’, antwoordde ze bedremmeld. ‘Oh?’, zei de verloskundige en vervolgde: ‘Uh, nou ja, dan zien wij het wel bij de twintigweken echo. Hij wordt niet meer vergoed, maar zit nog wel bij de verzekering in. Zullen wij de datum vast prikken?’
‘Waarom wordt die echo gemaakt?’ vroeg de vrouw. ‘Nou ja, kijk, als er iets met het kind je is, dan kunnen wij goede medische zorg bieden bij de geboorte’, legde de verloskundige uit.
‘En als er iets met het kindje is’, zei de aanstaande moeder, ‘dan vragen jullie mij toch of het geaborteerd moet worden, als één van de mogelijkheden?’
Het bleef pijnlijk stil in de spreekkamer. De enthousiaste sfeer was verdwenen.
‘Ziet u’, vervolgde de zwangere vrouw, ‘mijn man en ik willen niets weten. Wij willen leven met wat wij ontvangen. Het kindje kan gezond geboren worden, of ziek, ook ernstig gehandicapt. Samen willen wij leven met het leven dat we ontvangen. Ook ziek leven is leven.’
ethische dilemma’s
In het alledaagse leven zijn er momenten dat ethische dilemma’s niet meer herkent worden, omdat die zich bijna niet meer als keuzes aandienen. Hoeveel keus heeft een zwangere vrouw om onderzoeken te weigeren? Maatschappelijke aannames over wat goed en kwaad is, heersende opinies werken verhullend. Ontmasker maar eens het zorgzame aanbod van een echo, als de eerste stap naar een keus op leven en dood.
Het gaat ergens over. Er staan levens op het spel, van ongeborene, moeder, vader, familie en een hele wereld om hen heen, die er iets van vind.
zwak geluid van de ethiek
Het geluid van de ethiek klinkt in deze situaties vaak heel erg zwak. Wat moet je doen tegen een overmacht aan vanzelfsprekendheden als je ziek bent, in verwachting, als je sterven gaat? Volgens mij is dit niet alleen de verantwoordelijkheid van degene die een keus moet maken. Het zou al heel wat zijn, dat in ieder geval hulpverleners mensen beter bewust maken dat er een keus is. Niet het dilemma zelf is lastig om mee om te gaan, maar de verhulling er van brengt mensen in verwarring.
…
Deze column is eerder verschenen in het tijdschrift Handelingen 4/2014. Vandaag plaats ik het op het internet omdat minister Schippers de Niet Invasieve Prenatale Test gaat vergoeden. Via de link kun je lezen wat dit inhoudt. Met de column wil ik graag mensen aan het denken zetten.